De situatie van de niet-begeleide minderjarige vreemdelingen die rond het Zuidstation van Brussel zwerven, is dramatisch. Naast de verslechtering van de levenskwaliteit van de bewoners van de wijk en de verstoring van de openbare orde als gevolg van hun aanwezigheid, stapelen deze jongeren een aantal kwetsbaarheden op: ze leven op straat, lijden aan psychische stoornissen, worden uitgebuit door volwassenen zonder scrupules, zijn polydrugsgebruikers, zijn vaak zowel slachtoffer als dader van geweld en proberen van dag tot dag te overleven zonder uitzicht om te ontsnappen uit de marginaliteit.

De gemeenten en het OCMW van Anderlecht, Brussel-Stad en Sint-Gillis willen samen zoeken naar humane en pragmatische oplossingen, met als prioriteit het organiseren van een opvangcentrum specifiek voor deze jongeren, met als tweeledig doel het bieden van een aangepaste opvang en het voorkomen van delinquentie in de betrokken wijken. Na een lang pleidooi werd met de steun van Fedasil door de gemeente Anderlecht een projectleider aangeworven om een laagdrempelig opvangcentrum voor NBMV op te richten. Het OCMW van de Stad Brussel gaf ook het Lama-project, een vereniging die gespecialiseerd is in therapeutische begeleiding van drugsverslaafden in stedelijke gebieden, de opdracht een studie uit te voeren over deze zeer specifieke groep. De studie, die tussen september 2022 en maart 2023 door onderzoekers van Crebis (Onderzoekscentrum voor sociale ongelijkheden) werd uitgevoerd en op vrijdag 21 april wordt gepresenteerd, brengt de behoeften van deze jongeren in kaart en onderzoekt mogelijke opties voor een adequate socio-educatieve en gezondheidsondersteuning.

Deze kinderen en tieners negeren en alleen maar klagen dat het moeilijk is om hen in een steunsysteem te krijgen, komt neer op het aanmoedigen van hun marginaliteit. Het gaat om jongeren die de sociale teams moeilijk kunnen benaderen, die niet om hulp vragen en die ontsnappen aan de bestaande sociale diensten. Zonder een sterke inzet voor een specifiek op hen gericht beleid kunnen we hen niet beschermen en de veiligheids- en gezondheidsrisico’s verminderen die hun aanwezigheid met zich meebrengt, voor de buurtbewoners en voor henzelf. Daarom moeten we inzetten op opvang, "laagdrempelige" huisvesting organiseren en samenwerken met de federale overheid, de gemeenschappen en het Gewest om hen alternatieven te bieden voor hun eindeloze zwerftocht.

Het is ook essentieel om de sociale-gezondheidssector toe te rusten voor passende zorg. Dr. Kevin Moens, medisch directeur van het Lama-project: "De zorg voor dit publiek is een uitdaging voor de welzijns- en gezondheidssector. Naast een specifiek opvangcentrum heeft het door het Lama-project georganiseerde en door Crebis uitgevoerde onderzoek bijkomende behoeften aan het licht gebracht: netwerken, opleiding, referentiepersonen, werken met interculturele bemiddelaars, enz. Op het vlak van verslaving stelt het Lama-project ook een gids voor goede medische praktijken voor, gebaseerd op het gebruik van psychoactieve middelen en de daarmee gepaard gaande gezondheidsproblemen. Zoals bij elk nieuw drugsfenomeen vereist het gebruik van verdovingsmiddelen door deze zeer specifieke doelgroep dat nieuwe strategieën worden bedacht en het aanbod wordt aangepast, en dat alle betrokkenen hun verantwoordelijkheid nemen.”

Onze diensten bieden al dagelijkse ondersteuning aan zwerfjongeren om de risico's van het leven op straat te voorkomen. Er zijn talrijke samenwerkingsverbanden ontwikkeld met lokale actoren en tussen buurgemeenten, hun OCMW's en de politiezone ZUID. We lobbyen bij de regionale en federale overheden voor een uitgebreide zorg voor deze jongeren. Het is vooral onze verantwoordelijkheid om kinderen in gevaar te beschermen, door hen een waardig kader en toekomstperspectieven te bieden. Het is ook een kwestie van sociale cohesie voor onze gemeente en van openbare veiligheid in de Kuregemwijk. Er zijn oplossingen nodig om deze jongeren van de straat te halen en weg te halen uit de wijk rond het Zuidstation, waar de criminaliteit toeneemt.

De plaatselijke besturen dragen al hun steentje bij, hetzij via de Medische Noodhulp, hetzij via de politie- en preventiediensten, hetzij via de medische interventie van ziekenhuizen. De uitdaging is een beroep te doen op de federale regering, het Gewest en de Gemeenschappen om een curatief antwoord te bieden op een situatie die een noodsituatie is.